Faalangst, een ‘dingetje’ dat vraagt om een schoolbrede aanpak!

Janne Hermans schrijft een pakkend artikel over faalangst. Wat is dat ‘dingetje’ faalangst?, Welke invloed heeft de school/ de leerkracht, dat zijn de vragen die Janne Hermans in haar 7 pagina’s groot artikel grondig aanpakt.

Praktijkgericht onderzoek

In schooljaar 2018-2019 werd een praktijkgericht onderzoek uitgevoerd naar de invulling van het zorgcontinuüm als het gaat om het welbevinden van faalangstige leerlingen. De school is bij uitstek de plaats waar leerlingen beoordeeld worden door leerkrachten, klasgenoten en zichzelf. Faalangst is dan ook een onderschat probleem binnen het Vlaams onderwijssysteem. Het maakt het voor studenten extra moeilijk om gepaste hulp en ondersteuning voor dit probleem te vinden. Een handelingsrepertoire kan hierbij een praktische handleiding vormen waar iedereen van het onderwijspersoneel van gebruik kan maken wanneer faalangst vermoed wordt. Het beoogt suggesties aan te reiken om op meerdere terreinen faalangstreducerend te werken. Op die manier kunnen leerlingen met faalangst gecoacht worden en worden ze aangemoedigd om faalangst te overwinnen!

Janne Hermans

Auteur Janne Hermans, sinds september 2019 leerlingbegeleidster van OV2/OV3 leerlingen in het buitengewoon secundair onderwijs (België, Vlaanderen), heeft na haar opleidingen Bachelor in de Orthopedagogie en de Specifieke Lerarenopleiding, de aanvullende opleiding ‘Master Educational Needs’ aan Fontys OSO te Nederland gevolgd. Hierbij voerde ze binnen het zorgteam op haar stageschool te Hasselt onderzoek naar de prevalentie van faalangst en mogelijke manieren om hier mee om te gaan. De combinatie van haar eigen faalangstervaringen in het onderwijs en deze van haar leerlingen in begeleiding, gaven de aanzet om een schoolbrede aanpak te ontwikkelen om faalangst aan te pakken.

Verder in Remediaal nummer 1

De resultaten van PISA en het vervolg: nou begint het pas! Door Frans van den Heuvel
Beïnvloedende factoren Lesson study in Vlaanderen door Steven Mannens
Leesbevordering vmbo: hoe je leerlingen op maat kunt motiveren om te lezen door Christel Dood en Jacqueline de Maa
Lesson study: What Else? door Nico Schouws
Medilex-congres over pesten in het voortgezet onderwijs door Arjan Krijgsman
Recensie: Het nieuwe puberbrein binnenstebuiten door John Jeninga
Recensie: Wanneer krijgen we weer les? door Nico Schouws
Recensie: Overwin je faalangst door John Jeninga
Recensie: Naar een groeigerichte leermentaliteit. Mindset in het voortgezet onderwijs. Hoe dan? door Arjan Krijgsman

en natuurlijk de vaste column van Arjan krijgsman:

Tot hier en niet verder…!

Toen ik ooit in het kader van een internationaal samenwerkingsproject
enkele buitenlandse leraren uit het
Voortgezet Onderwijs meenam naar een Amsterdamse
Scholengemeenschap leverde dat een flinke cultuurschok
op.

Pas de respect

Doelend op de leerlingen, waarmee een lerares uit
Frankrijk tijdens het bezoek was geconfronteerd, kwam
er een verbijsterd ‘Pas de respect’ uit haar mond. Wij als
Nederlandse collega’s deden er een klein beetje lacherig
over: Ja, dat krijg je nu eenmaal als je komend vanuit uit
een autoritaire cultuur kennis maakt met de Nederlandse
zo open interactie tussen leraren en leerlingen.

Scheißhund

Dezelfde meewarigheid was er vaak met collega’s uit bijvoorbeeld
Duitsland, die de stap naar het Nederlandse onderwijs
hadden gewaagd. Tegen de Duitse lerares Duits die in
haar eerste les na haar vraag ‘Wie kent er misschien al wat
Duitse woorden?’ vooral antwoorden kreeg als ‘Heil Hitler’,
‘Scheiße’ en ‘Scheißhund’ en die huilend troost kwam
zoeken, hadden we vooral sussende en geruststellende
woorden: ’Nee joh, dat heeft toch niets te betekenen, die
kinderen zijn echt niet anti-Duits of respectloos. Dat komt
vanzelf goed, het zijn echt heel aardige leerlingen.’ En nog
meer van zulke slappe teksten.

Leraren

In de praktijk viel het dan met die buitenlandse collega’s
vaak toch niet zo echt mee. We kennen genoeg leraren
uit het buitenland, die na een korte carrière op een
Nederlandse school de pijp aan Maarten gaven en hun
geluk toch liever elders gingen beproeven.
Ja, maar we hebben toch genoeg leraren op alle schooltypen,
die het prima kunnen vinden met hun leerlingen
en met hen een uitstekende relatie hebben, is dan een
vaak gehoorde tegenwerping. Uiteraard klopt dat. En deze
leraren vormen dan ook een grote meerderheid in onze
scholen. Maar hier willen we het liever hebben over de
groep onderwijsmensen die ook van grote betekenis had
kunnen zijn als ze niet van school waren vertrokken. En
over de mensen die er door het ronduit slechte image van
het Voortgezet Onderwijs, dat voor een groot deel wordt
bepaald door het beeld van de onhandelbare leerlingen,
voor passen om leraar te worden.

Autoritatieve

Het zou niet verbazen als dat beeld van de lastige leerlingen
een van de wezenlijke oorzaken van het lerarentekort is.
Het lijkt tijd voor een heroverweging van een autoritatieve
(geen autoritaire!) benadering, waarin leerlingen alle
aandacht, betrokkenheid en liefde krijgen, die ze verdienen,
maar waarbij de grenzen weer duidelijk worden bepaald.

Grenzen, die in het belang van iedereen niet overschreden
zouden moeten worden. Gebeurt dat wel, dan zijn duidelijke
sancties zeer op hun plaats. Zelfs dan wanneer ouders
(eventueel met al hun juridische helpers) voor de school
samendrommen om hun gelijk te halen.